علت خشک شدن آب چاه + بررسی علل کم آب شدن چاه

آب مایع حیات است و چاه آب مهمترین بخش تامین آب در ایران است. آبی که در بخش های مختلف کشاورزی، صنعتی و خانگی مصرف می شود. در سال های اخیر به دلیل خشکسالی متوالی مقدار آب رودخانه ها کم شده است. به همین دلیل اهمیت حفر چاه برای مدیریت منابع آبی بیشتر شده است.

اما اگر حفر چاه با توجه به مطالعات آبی انجام نشود آب چاه ها به آرامی خشک می شود که باید بگوییم هم اکنون در ایران این مشکل به وجود آمده و کشور در تنش آبی بی سابقه ای قرار گرفته و سطح آب های زیززمینی پایین تر رفته است. اینجاست که نقش شرکت هایی مثل ژئوکاو که بر پایه مطالعات ژئوفیزیک چاه حفر می کنند پررنگ می شود. آبیابی و تعیین بهترین محل حفر چاه آب با دستگاه از خدمات تخصصی مرکز ما است که میتوانید برای دریافت این خدمت با شماره های موجود در سایت تماس بگیرید.

کاهش سطح آب های زیرزمینی

مهمترین علت خشک شدن چاه آب برداشت بی رویه از سفره آب های زیرزمینی است. برداشت بیش از حد از این منابع آبی باعث پایین رفتن سطح آب زیرزمینی می شود. در سال های اخیر به دلیل افزایش نیاز به آب و عدم رعایت الگوی مصرف این روند شدت گرفته که نشان دهنده وضعیت بحرانی است. از علامت های این وضعیت بحرانی فرونشست زمین به خصوص در مناطق مرکزی ایران است.

کاهش بارندگی و شرایط اقلیمی

دیگر علت خشک شدن چاه آب کاهش بارندگی است. بر اثر تغییرات اقلیمی در ایران میزان بارندگی کاهش یافته و نفوذ آب به اعماق زمین کمتر شده است و در نتیجه سطح آب سفره های زیرزمینی پایین تر رفته است. علت اصلی تغییرات اقلیمی در کشور عدم مدیریت منابع آبی است چون کشورهای همسایه مانند ایران دچار بحران آبی نیستند.

پس اینجا هم نقش شرکت هایی مثل ژئوکاو که با توجه به مطالعات زمین شناسی پروژه ها را اجرا می کنند بیشتر مشخص می شود.

نوع خاک و نفوذ آب به لایه های زیرین

هر چه خاک متراکم و ریز باشد مانند خاک رس نفوذپذیری آن کمتر می شود و هر چه دانه های خاک درشت تر و فاصله مابین آنها بیشتر باشد مانند خاک شنی نفوذپذیری آن بیشتر می شود. پس در مکان های با نفوذپذیری کم چاه زودتر خشک می شود. مطالعات ژئوفیزیک توسط متخصصان ژئوکاو امکان شناسایی لایه های خاک و مسیر حرکت آب را فراهم می کند. این مطالعات باعث می شود تا بهترین مکان حفر چاه شناسایی شود.

تغذیه آهسته آبخوان

سفره های زیرزمینی در اثر نفوذ برف و باران پر می شوند که این فرآیند طبیعی به آرامی انجام می شود. بنابراین در اثر کاهش بارندگی و مصرف بی رویه آب سال ها طول می کشد آبخوان تغذیه شود. یکی از راه هایی که کمک می کند آبخوان سریعتر تغذیه شود هدایت آب های سطحی به سمت مکان های نفوذپذیر خاک است. همانطور که مشاهده می کنید در اثر بارش باران کلیه معابر در ایران دچار آبگرفتگی می شود. با احداث سازه های تغذیه مصنوعی آب می توان آب های سطحی را به مناظق نفوذپذیر هدایت کرد. این گونه هم معابر دچار آب گرفتگی نمی شوند و هم آبخوان تقویت می شود.

مشکلات فنی در حفر چاه

یکی دیگر از علت خشک شدن چاه آب خطای محاسباتی در مکان حفر چاه است. اکثر چاه ها در ایران بر مبنای حدس و گمان حفاری می شود و هیچ پشتوانه علمی ندارد.

چاه هایی که بر مبنای بررسی های دقیق زمین شناسی و استفاده از دستگاه های الکترومغناطیس، مکان یابی و حفر می شوند به رگه های پرآب می رسند و دیر خشک می شوند. شرکت ژئو کاو با بهره گیری از روش های نوین ژئوفیزیک مکان دقیق چاه را شناسایی می کند و مانع از هدررفت سرمایه و منابع آبی می شود.

حفر چندین چاه کنار هم

حفر چندین چاه کنار هم دیگر علت خشک شدن چاه آب است. وقتی که چندین چاه از یک سفره آبخوان آب برداشت می کنند به مرور زمان منجر به پدیده ای به نام مخروط افت می شوند. در این پدیده سطح آب اطراف چاه ها به شدت کاهش پیدا می کند و حتی جهت جریان آب هم تغییر می کند. با تغییر جهت جریان آب چاه ها به آرامی خشک می شوند. پس در این علت خشک شدن چاه آب هم خطای محاسباتی در مکان چاه عامل اصلی است.

هر کدام از عوامل را که بررسی می کنیم شما بیشتر به نقش شرکت های دانش بنیان در مدیریت منابع آبی آگاه می شوید. ژئوکاو در مکان یابی با دستگاه های مخصوص این کار، مناسب ترین مکان چاه را شناسایی می کند.

رسوب گذاری داخل چاه

آب دارای مواد معدنی است بنابراین پس از مدتی استفاده از آب در دیواره های چاه رسوبات آهکی تشکیل می شود. این رسوبات منافذ ورودی آب به چاه را می بندند. رسوبات آهکی، نمکی و فلزی دیگر علت خشک شدن چاه آب هستند. راه حل این مشکل شستشوی دوره ای دیواره چاه و لوله ها با مواد شیمیایی است.

تا حالا در مورد علت خشک شدن چاه آب گفتیم از این به بعد در مورد راه های جلوگیری از خشک شدن آب چاه می گوییم که با رعایت این نکات آب پایدار داشته باشید.

بهینه سازی مصرف آب

موثرترین راه برای حفظ منابع آب زیرزمینی بهینه سازی مصرف آب است. البته بعضی از مدیران از کلمه صرفه جویی استفاده می کنند اما باید بگوییم هیچ کس کمتر از مورد نیاز آب مصرف نمی کند پس باید از تجهیزاتی استفاده کنیم که مصرف آب کمتری دارند. مثلا باید در کشاورزی از سیستم آبیاری قطره ای هوشمند به جای روش سنتی غرقابی و در صنعت از تجهیزات کم مصرف استفاده شود.

در مصرف خانگی نیز باید الگوهای مصرف تغییر کند برای مثال کولرهای آبی قدیمی مصرف آب بیشتری از کولرهای آبی سلولزی دارند. شما در نظر بگیرید اگر همه وسایل خانگی به این شکل تغییر کند چه قدر مصرف آب کمتر می شود بدون اینکه از کارایی کاسته شود.

بهینه سازی سیستم آبیاری

نصب پمپ های متناسب با ظرفیت چاه و انتخاب درست سیستم آبیاری باعث پیشگیری از خشک شدن سریع آب چاه می شود. اگر پمپ به طور ناگهانی افزایش فشار داشته باشد سپس در پی آن افت ناگهانی فشار آب داشته باشد سیستم آبیاری را فرسوده می کند و آب زیادی مصرف می شود بدون آنکه آبیاری قابل قبولی انجام داده باشد.

مدیریت منابع آب

سطح آب چاه باید به طور مداوم بررسی شود این کار با دستگاه پیزومتر انجام می شود.

دستگاه پیزومتر اطلاعات ارزشمندی در مورد سطح آب زیرزمینی ارائه می دهد. این اطلاعات کمک می کند تا تصمیمات درستی در مورد میزان برداشت آب گرفته شود.

حفظ و نگهداری چاه

چاه آب باید سالانه توسط متخصصان بازرسی شود تا مشکلات مربوط به رسوب گذاری دیواره چاه و مشکلات احتمالی تاسیسات برطرف گردد. با بازرسی سالانه راندمان چاه و سیستم آبیاری افزایش پیدا می کند و از خشک شدن چاه آب پیشگیری می شود.

تا حالا در مورد علت خشک شدن چاه آب و راه های پیشگیری از خشک شدن چاه آب نوشتیم اما اینجا سوال پیش می آید که اگر با رعایت این نکات باز هم چاه آب خشک شد چه کنیم. در ادامه سه روش به شما پیشنهاد می کنیم که ژئوکاو پروژه های بسیاری را بدین گونه در کشور انجام داده است.

حفر چاه جدید

در صورتی که چاه فعلی شما کاملا خشک شد و امکان احیای آن وجود نداشت باید چاه جدید حفر شود. ابتدا باید علت خشک شدن چاه آب قدیمی بررسی شود چون اگر حفر چاه با توجه به مطالعات زمین شناسی انجام نشود چاه جدید هم به سرنوشت چاه قدیمی دچار می شود. ژئوکاو با تحلیل داده های ژئوفیزیک ریسک خشک شدن آب چاه را به حداقل می رساند.

حفاری عمیق چاه فعلی

در برخی موارد مطالعات نشان می دهد آب چاه فعلی به قسمت های عمیق لایه خاک نفوذ کرده است. در این صورت نیاز به حفاری چاه جدید نیست. می توان با حفاری چاه و رسیدن به عمق مورد نظر آب برداشت کرد. در این صورت در هزینه صرفه جویی می شود.

شکست هیدرولیکی

در بعضی مواقع علت خشک شدن چاه آب بسته شدن شکاف های ورودی آب به چاه است. هیدروفرکینگ یا همان شکست هیدرولیکی روشی است که در آن آب تحت فشار بالا به داخل چاه تزریق می شود. این کار باعث می شود شکاف ها و ترک های جدیدی در دیواره های چاه پدیدار شود. این شکاف ها مسیرهای جدیدی برای ورود آب به چاه ایجاد می کنند و آبدهی چاه را به میزان قابل توجهی افزایش می دهند.

راه حل رفع کم آب شدن چاه

اگر می خواهید چاه آبی داشته باشید که دیر خشک شود و میزان آب دهی بالا داشته باشد باید حفاری را با توجه به مطالعات زمین شناسی انجام دهید.این امر میسر نمی شود مگر آنکه با شرکتی کار کنید که تجربیات فراوانی در زمینه مطالعات ژئوفیزیک و حفاری چاه در اکثر نقاط کشور به خصوص مناطق خشک داشته باشد. یکی از این شرکت ها ژئوکاو است که با استفاده از دستگاه های مخصوص و تکیه بر مطالعات و تجربیات خود لایه های آبدار، مکان چاه و عمق دقیق را شناسایی می کند تا همواره آبی پایدار و پربازده داشته باشید.