آزمایش ژئوتکنیک

انواع آزمایش ژئوتکنیک خاک

آزمایش ژئوتکنیک خاک در انواع مختلفی به انجام می رسد. چند مورد از اصلی ترین و مهمترین آزمایش های خاک به شرح زیر هستند.

• آزمایش نفوذ استاندارد خاک
• آزمایش هیدرومتری خاک
• آزمایش سه محوری خاک
• آزمایش تک محوری خاک چسبنده
• آزمایش حد روانی خاک
• آزمایش برش مستقیم خاک
• آزمایش دانه بندی خاک

آزمایش نفوذ استاندارد خاک

از مهمترین آزمایشات ژئوتکنیک خاک، آزمایش نفوذ استاندارد خاک SPT است که برای تشخیص کلی تیپ و مقاومت خاک به کار می رود. روش انجام این آزمایش به این صورت است که در منطقه ای که قرار است ساخت و ساز انجام شود، بخشی از خاک آن زمین در نظر گرفته می شود. سپس شیئی سنگین با وزن حدودی ۵/۶۳ کیلوگرمی از فاصله یک متر یا 80 سانتی متری به سمت زمین رها می شود. مقدار تو رفتگی حاصل از برخورد وزنه با خاک را اندازه گیری کرده و مقاومت و تیپ کلی خاک محاسبه می شود.

آزمایش هیدرومتری خاک

آزمایش هیدرومتری یا رسوب گذاری خاک روشی است که به منظور مشخص سازی سطح کیفی ذرات ریزدانه خاک رد شده از الک با نمره 200 مورد استفاده قرار می گیرد تا سرعت ته نشین شدن ذرات خاک محاسبه شود. ابزاری مورد استفاده در این آزمایش، ابزاری به نام هیدرومتر است که دارای چگالی ثابتی بوده و تنها برای ذرات ریزدانه خاک استفاده می شود. نحوه انجام این آزمایش به صورت زیر است.

_ در مرحله اول کمی از خاک مورد نظر را توسط الک نمره 10 الک کرده و پس از این که حدود 50 گرم از خاک الک شد، آنها را با ترازو وزن می کنیم. توجه داشته باشید که ترازو باید دیجیتالی باشد.

1- بعد از الک و وزن کردن خاکهای ریزدانه، آن 50 گرم خاک الک شده را با 120 سی سی محلول جدا کننده در دستگاه مخصوص مخلوط کننده ریخته و به مدت 10 دقیقه اجازه دهید تا ترکیب و مخلوط شوند.

2- محلول و مخلوط به دست آمده را از دستگاه خارج کرده و درون ظرفی استوانه ای بریزید و آنقدری آب مقطر به مخلوط اضافه کنید تا حجم آن به 1000 سی سی برسد.

3- استوانه را حدود 60 بار در 60 ثانیه تکان دهید و در بازه زندانی های 2، 3 ،5، 30، 60، 250 و 1440، توسط هیدرومتر شروع به قرائت کنید.

آزمایش سه محوری خاک

با استفاده از آزمایش سه محوری خاک توسط دستگاه سه محوری، می توان مقاومت برشی، سختی برشی و دیگر پارامتر های مهندسی خاک را مورد بررسی قرار داد. برای انجام این آزمایش باید در ابتدا نمونه ای از خاک مورد نظر را درون یک ظرف استوانه شکل بریزید و ظرف استوانه ای را درون دستگاه و ما بین صفحات دایره ای فلزی به صورت عمود قرار دهید. در این شرایط باید به نمونه و یا همان خاک موجود در استوانه فشار سیال وارد شود. به این منظور صفحه بالایی استوانه به صورت رفت و برگشت از بالا به پایین حرکت می کند و خاک را تحت فشار قرار می دهد. این کار موجب می شود تا شما بتوانید با میزان ورودی و خروجی سیال، تغییرات حجم خاک را اندازه گیری نمایید.

آزمایش تک محوری خاک چسبنده

از این آزمایش تنها برای خاک های ریزدانه چسبنده ای استفاده می شود که آب از آنها خارج نمی شود. هدف از انجام این آزمایش این است که میزان مقاومت فشاری محصور نشده خاک چسبنده تعیین و مشخص شود.

آزمایش حد روانی خاک

آزمایش حد روانی یکی از آزمایشات مهم ژئوتکنیک خاک است که در آن میزان درصد رطوبت خاک چسبنده ای که از حالت خمیری خارج شده است، معین و مشخص می شود.

آزمایش برش مستقیم خاک

از جمله آزمایشات ژئوتکنیک خاک اجباری شهرداری، همین آزمایش برش مستقیم خاک است که با هدف شناخت و مشخص کردن کامل پارامترهای مقاومت برشی و ظرفیت باربری خاک به انجام می رسد. این آزمایش بر روی خاک هایی با تیپ 2 ( انواع خاک دست نخورده و بازسازی شده) انجام می شود.

آزمایش دانه بندی خاک

آزمایش دانه بندی نیز یکی دیگر از انواع آزمایش ژئوتکنیک خاک است و با هدف جمع آوری و دسته بندی ذرات تشکیل دهنده خاک از لحاظ اندازه انجام می شود تا با استانداردهای صنعت ساختمان مقایسه شوند.