آزمایش تحکیم خاک
از مهمترین آزمایش های مکانیک خاک آزمایش تحکیم خاک است که برای تخمین میزان نشست خاک پس از ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد. انجام آزمایش تحکیم خاک بسیار ضروری است. چرا که در برخی از خاک ها میزان آب زیرزمینی بالا بوده و پس از ساخت و ساز و اتمام پروژه های عمرانی، ریسک نشست خاک بالاتر می رود و باید قبل از استارت پروژه های عمرانی و ساخت سازه ها میزان مقاومت و استحکام خاک مورد نظر مورد بررسی قرار گیرد. با ما همراه باشید تا در این محتوا از ژئوکاو به صورت کامل به شرح کامل آزمایش تحکیم خاک بپردازیم.
مفهوم آزمایش تحکیم خاک
آزمایش تحکیم یک بعدی مکانیک خاک به منظور تخمین میزان نشست خاک و سرعت تحکیم خاک در موقعیت های یک بعدی مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی به کاهش حجم آب در اثر خروج آب از خاک را تحکیم خاک می گویند. اصولا خاک های دانه درشت خروج آب سریع تری خواهند داشت. اما در خاک ها ریز دانه به دلیل نفوذپذیری کم، خروج آب از این نوع خاک به صورت کندتری صورت گرفته و این در ساخت و ساز مشکل ایجاد می کند. چرا که میزان و مدت زمان نشست خاک پس از ساخت و ساز مشخص نخواهد بود. از جمله خاک ریز دانه می توانیم به خاک رس اشاره کنیم. در این شرایط برای تشخیص میزان نشست خاک در اثر بارگذاری از آزمایش تحکیم خاک استفاده می شود. بنابراین آزمایش نشست خاک به ما نشان می دهد که بعد از اتمام ساخت و ساز ساختمان، خاک مورد نظر چقدر نشست خواهد داشت و مدت زمان نشست آن چقدر خواهد بود.
هدف انجام آزمایش تحکیم یک بعدی خاک
همانطور که گفته شد از آزمایش تحکیم یک بعدی خاک برای تعیین و تشخیص میزان نشست خام بر اثر بارگذاری و فشار استفاده می شود. یعنی با انجام این نوع آزمایش خاک و قرار دادن یک بار ثابت بر روی آن می توان میزان تغییر شکل را با گذشت زمان اندازه گیری کرد. انجام این آزمایش تا زمانی که دیگر خاک مورد نظر تحت تاثیر بار ثابت تغییر شکل ندهد، ادامه خواهد داشت و تغییر شکل نهایی هر بار آزمایش در پایان اندازه گیری و محاسبه خواهد شد تا رابطه میان نشست و بارهای مختلف مشخص شود. در ادامه با برخی از مهمترین کاربردهای آزمایش تحکیم خاک آشنا خواهید شد.
- تعیین میزان سرعت نشست
- مشخص سازی و تعیین مقدار نشست
- تشخیص زمان تحکیم کامل
- تعیین فشار پیش تحکیمی
- رسیدن به ضریب تحکیم استاندارد
- بررسی و تعیین اثرات اشباع جزئی بر روی نتایج آزمون
روش انجام آزمایش تحکیم خاک
برای انجام این آزمایش باید مراحلی طی شود که در ادامه خواهید خواند.
1. در ابتدا باید نمونه درون حلقه قرار داده شود و سنگ های متخلخل را هر دو طرف نمونه جای داد. اگر خاک خشک منبسط باشد باید از سنگ تخلخل خشک استفاده شود و در صورت نیمه اشباع بودن خاک از سنگ متخلخل مرطوب استفاده میشود. هنگامی که خاک به طور کامل اشباع است باید از سنگ های متخلخل اشباع نیز استفاده شود. صفحه سربار روی سنگ متخلخل قرار می گیرد و مخزن اطراف نمونه نیز از آب پر می شود.
آب یابی و تعیین محل حفر چاه به روش های نوین و دستگاه پیشرفته
2. در این مرحله باید استوانه تحکیم در دستگاه اعمال بار قرار گیرد. سپس به میزان 5 کیلو پاسکال بار به آن وارد شود. بلافاصله پس از وارد کردن بار تغییرات شکل گرفته قرائت و ثبت می شود. برای اینکه از تورم نمونه جلوگیری شود باید میزان بار وارده بیشتر شود. اگر بار 5 کیلو پاسکال، تحکیم زیادی را ایجاد کرد از بار کمتری در میزان 2 یا 3 کیلو پاسکال استفاده می شود.
3. در این مرحله اگر نمونه اشباع شده و زیر تراز آب زیر زمینی باشد باید نمونه بعد از وارد کردن بار 5 کیلو پاسکال غرقاب شود. مجدد برای جلوگیری از تورم نمونه باید بار وارده افزایش یابد. مقدار باری که باید وارد شود را طبق طول زمان به دست می آوریم.
4. فشاری که بر نمونه وارد می شود باید 4 برابر از فشار پیش تحکیمی بیشتر باشد. باید یک سیکل بار برداری در طول آزمایش ایجاد شود تا پارامترهای مربوط به تغییر شکل خاک در بار برداری تعیین شود و بارگذاری مجدد انجام شود. در هر مرحله از بارگذاری نمونه باید مقدار بار 2 برابر شود.
5. قبل از اینکه هر بار اضافه ای اعمال شود باید ارتفاع اولیه نمونه ثبت شود.
6. توجه داشته باشید که گام های بارگذاری باید با فاصله 24 ساعته به انجام برسد و در این مدت زمان باید تغییر شکل ها را با قرائت عقربه میكرومتر در زمان های 6 و 12 و 30 ثانیه، 1 و 2 و 4 و 6 و 8 و 15 و 30 دقیقه و 1 و 2 و 4 و 8 و 24 انجام شود.
تجهیزات مورد نیاز برای آزمایش تحکیم خاک
01
دستگاه تحکیم
دستگاه تحکیم به منظور اعمال بار محوری بر روی خاک مورد استفاده قرار می گیرد. دستگاه تحکیم دارای وزنه هایی است که این وزنه ها باید نیرو و فشار وارد شده به نمونه را به صورت طولانی مدت به صورت ثابت نگه دارند.
02
حلقه فلزی
حلقه فلزی از فلز است اما فلز استفاده شده برای این حلقه ضد زنگ بوده عمدتا از جنس فلز برنج است. حلقه فلزی برای در بر گیری نمونه خام مورد استفاده قرار می گیرد. این حلقه فلزی باید متناسب با حداقل ضخامت نمونه در نظر گرفته شود. حداقل میزان ضخامت نمونه 0.5 الی 13 بوده و این ضخامت نباید بیشتر از 10 برابر قطر درشت ترین دانه در خاک باشد. داخل حلقه فلزی نیز باید از جنسی باشد که با نمونه خاک داخل خود اصطکاک نداشته باشد.
03
محفظه تحکیم
محفظه تحکیم یک ظرف استوانه ای شکل است که حلقه فلزی درون آن قرار داده می شود و این ظرف از آب پر می شود تا نمونه خاک همیشه در حالت اشباع قرار بگیرد.
04
سنگ متخلخل
این سنگ ها در بالا و پایین نمونه خاک قرار می گیرد تا از حرکت خاک جلوگیری شود. این سنگ هایی که در بالا و پایین نمونه قرار می گیرند باید با یک دیگر برابر باشند و هر دو دارای قطر 0.2 الی 0.5 میلی متر کمتر از حلقه فلزی باشند. همچنین این سنگ ها باید از میزان ضخامتی برخوردار باشند که هنگام بارگذاری دچار شکستگی و ترک خوردگی نشوند. این سنگ ها باید تمیز و بدون هر گونه گرد و خاک و آلودگی باشند.
05
صفحه بارگذاری
صفحه بارگذاری نیز نوعی صفحه از جنس فلز است که در بالای سنگ متخلخل قرار می گیرد. از این صفحه برای آسیب نرسیدن به سنگ متخلخل استفاده می شود و قطر آن باید با قطر سنگ متخلخل بالایی برابر باشد.
انجام آزمایش تحکیم یک بعدی خاک توسط تیم ژئوکاو
تیم مهندسی ژئوکاو با بیش از 10 سال سابقه فعالیت در عرصه انجام مطالعات ژئوتکنیک و آزمایش های مربوط خاک توانسته است تا موفقیت های بسیاری را در این زمینه کسب نماید. این مرکز توانایی انجام خدماتی همچون انجام انواع مطالعات ژئوفیزیک و ژئوتکنیک، انواع آزمایشات لرزه نگاری، تعیین تیپ خاک، آزمایش کراس هول، عملیات توموگرافی و … را دارد و شما میتوانید برای دریافت این خدمات به ویژه انجام آزمایش تحکیم یک بعدی خاک با این مجموعه در ارتباط باشید.