طبقه بندی انواع خاک | رده بندی و طبقه بندی خاک + جدول

یکی از مهمترین نوع آزمایش خاک که قبل از استارت پروژه های عمرانی باید انجام شود، طبقه بندی خاک است. طبقه بندی خاک انواع خاک ها را بر اساس مشخصات و ویژگی هایی که دارند در 4 تیپ، دسته بندی می کند. اهمیت تیپ بندی خاک از این جهت است که میزان مقاومت و نشست پذیری خاک مشخص شود. همچنین مشخص می شود که به هنگام ایجاد فشار بر روی خاک همچون زلزله خاک مورد نظر تا چه حد نشست خواهد داشت و ظرفیت باربری آن چه میزان است. در این محتوا می خواهیم به طور کامل به طبقه بندی خاک پرداخته و شما را در این زمینه راهنمایی کنیم. همراه ما باشید.

سیستم طبقه بندی انواع خاک

طبقه بندی خاک بر اساس سیستم های متنوعی به انجام می رسد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

• سیستم طبقه بندی خاک به روش آشتو
• سیستم طبقه بندی خاک به روش FAA
• سیستم طبقه بندی خاک به روش یونیفاید
• سیستم طبقه بندی خاک به روش BS
• سیستم طبقه بندی خاک در مهندسی کشاورزی

سیستم طبقه بندی خاک به روش آشتو

سیستم طبقه بندی آشتو که با عنوان سیستم طبقه بندی PRA نیز شناخته می شود در سال 1920 برای نخستین بار در ایالات متحده به انجام رسید. معیار طبقه بندی خاک در این سیستم بر اساس ذرات پلاستیکی توده خاک انجام می شود. در این سیستم، خاک ها به سه دسته تقسیم می شوند:

• خاک دانه درشت
• خاک ریز دانه
• خاک آلی

خاک دانه درشت

خاک های دانه درشت مقدار عبور کمتر از 35 درصد از الک 200 را داشته و به سه دسته A1، A2وA3 تقسیم بندی می شود.

خاک ریز دانه

خاک ریز دانه نیز عبوری بیش از 35 درصد از الک 200 را دارد. این نوع خاک نیز به چهار دسته A7,A6,A5,A4 تقسیم بندی می شود.

خاک آلی

خاک A8 نیز در دسته خاک آلی قرار می گیرد. در این نوع طبقه بندی خاک هایی که به A1 نزدیک تر هستند دارای کیفیت بهتری بوده و مرغوب تر هستند و بالعکس.

سیستم طبقه بندی خاک به روش FAA

از دیگر سیستم های طبقه بندی انواع خاک می توان به سیستم FAA اشاره کرد که توسط اداره هوانوردی فدرال به انجام رسید. خاک ها در سیستم طبقه بندی FAA به 13 دسته از E1 الی E13 تقسیم بندی می شوند. خاک های E1 تا E4 خاک هایی خمیری یا دانه ای هستند که میزان عبور آنها از الک 200 چیزی حدود 35 الی 45 درصد است. خاک های ریزدانه ای که در دسته های E5 الی E12 قرار می گیرند نیز عبور بیش از 35 درصدی از الک 200 دارند. خاک آلی در این سیستم طبقه بندی با E13 نشان داده می شود.

سیستم طبقه بندی خاک به روش یونیفاید

سیستم طبقه بندی یونیفاید که با نام USCS نیز شناخته می شود یکی از معتبر ترین سیستم و روش های طبقه بندی خاک است که مورد تایید ASTM قرار گرفته است. در این سیستم طبقه بندی، خاک به دسته ریز دانه و دانه درشت تقسیم می شود. خاک های ریزدانه شامل رس و لای است و در دسته خاک های دانه درشت، شن و ماسه قرار می گیرد. در این سیستم برای طبقه بندی خاک از دو حرف استفاده می شود. حرف اول بیانگر اندازه ذرات خاک بوده و حرف دوم به عنوان حرف فرعی شناخته می شود.

سیستم طبقه بندی خاک به روش BS

سیستم طبقه بندی خاک BS وجه اشتراک بسیاری با سیستم طبقه بندی یونیفاید دارد. البته در این روش به جای دو حرف از چندین حرف فرعی دیگر نیز در طبقه بندی خاک ها استفاده می شود. همچنین در این سیستم، سنگ و قلوه سنگ ها از خاک جدا شده و سپس اقدام به دانه بندی خاک می شود.

سیستم طبقه بندی خاک در مهندسی کشاورزی

در سیستم طبقه بندی انواع خاک به روش مهندسی کشاورزی، خاک های شنی وجود نداشته و در طبقه بندی جایی ندارند. چرا که بر اساس معیار مهندسی کشاورزی خاک های شنی فاقد ارزش هستند. همچنین در این سیستم برای طبقه بندی خاک از یک اصطلاح جدید به نام لوم استفاده می شود. خاک لوم در واقع خاکی است که به طور مساوی از رس، لای و ماسه تشکیل شده است. برای طبقه بندی خاک در این سیستم باید ابتدا خاک دانه بندی شده و درصد ماسه، درصد سیلت و رس در خاک مشخص شود. بعد این کار، درصد های به دست آمده بر روی سه وجه از مثلث درج شده و این نقطه ها به یک دیگر متصل می شوند. هر جایی که نقطه اتصال این سه نقطه باشد، نام خط آن تعیین می شود. البته باید بگوییم که در این سیستم هیچ صحبتی از خواص خاک نمی شود و صرفا بر اندازه دانه های خاک تمرکز می شود. این یکی از معایب سیستم طبقه بندی خاک در مهندسی کشاورزی است.

انواع طبقه بندی خاک بر اساس تیپ

به طور کلی خاک بر اساس میزان سرعت امواج برشی به چهار طبقه یا تیپ تقسیم بندی می شود که هر کدام از آنها دارای ویژگی و مشخصات خاصی هستند و ظرفیت باربری و نشست پذیری خاصی دارند. در ادامه به بررسی طبقه بندی انواع خاک یا انواع تیپ خاک خواهیم پرداخت:

خاک تیپ 1

خاک تیپ یک در واقع به سنگ و شبه سنگ ها گفته می شود. این سنگ ها شامل سنگ دگرگونی، سنگ آذرین، سنگ سیمانیته و سنگ رسوبی هستند. در این تیپ خاک تنها 5 متر مصالح ضعیف یافت می شود. همچنین سرعت موج برشی عبوری در این نوع از خاک بیشتر از 750 متر بر ثانیه است. خاک تیپ یک عمدتا در مناطق شمالی تهران و کوه پایه ها یافت می شود.

خاک تیپ 2

خاک تیپ 2 نیز شامل خاک رس بسیار سخت با ضخامت بیش از 30 متر، سنگ آذرین سست و شن و ماسه بسیار متراکم است. سرعت موج برشی در خاک نوع 2 از 375 تا 750 متر بر ثانیه متغیر است. میانگین عدد ای پی تی این نوع خاک نیز از 50 بالاتر است. خاک تیپ 2 نیز در مناطق شمالی تهران یافت می شود.

خاک تیپ 3

شن و ماسه متراکم و خاک رس با ضخامت بیش از 30 متر نیز در تیپ خاک 2 قرار دارند. سرعت موج برشی در خاک نوع 3 به 175 الی 375 متر بر ثانیه می رسد. عدد اس پی تی این نوع خاک نیز بین 15 الی 50 است. خاک نوع 3 بیشتر در جنوب تهران وجود دارد.

خاک تیپ 4

ضعیف ترین خاک ها همانند خاک چسبنده نرم، خاک کم چسبنده با تراکم متوسط تا کم و خاک غیر چسبنده با تراکم کم تا متوسط در تیپ 2 خاک قرار دارند. عدد اس پس تی در این نوع خاک به کمتر از 15 می رسد. همچنین سرعت موج برشی خاک تیپ 4 کمتر از 175 متر بر ثانیه است. در برخی از مناطق جنوبی تهران خاک تیپ 4 یافت می شود.

طبقه بندی خاک توسط تیم ژئوکاو

در این محتوا در خصوص طبقه بندی انواع خاک و نحوه انجام آنها، اطلاعات مفیدی را کسب کردید. اکنون اگر به منظور استارت پروژه های عمرانی خود نیاز به طبقه بندی خاک مورد نظر دارید، می توانید از تیم ژئوکاو کمک بگیرید. تیم ژئوکاو (شرکت زمین کاو بنیان) متشکل از یک تیم مهندسی حرفه ای، با تجربه و ماهر است که سابقه درخشانی در زمینه انجام آزمایشات و مطالعات ژئوتکنیکی دارد. این مرکز، آماده ارائه هرگونه خدمات در زمینه ژئوتکنیک و ژئوفیزیک بوده و شما عزیزان می توانید برای دریافت مشاوره و راهنمایی بیشتر در این خصوص با مشاورین ما در تماس باشید.